حالا دیگه وقت خوابه

در طی روز بارها از دویدن به دنبال برطرف کردن نیاز کودکمان خسته می شیم و آرزو میکنیم که کاش بتونیم ساعتی چشمهامون رو ببندیم و با آرامش بخوابیم. چیزی که مدتهاست از چشمهای ما گریخته. شب می رسه و آرزوی خواب اما اتفاق نمی آفتد. کودک ما ساعتی پیش به خواب رفته و در این فاصله مادر تمام کارهای خونه رو انجام داده و ریخت و پاش‌ها را جمع کرده. حالا دیگه وقت خوابه اما همینکه چشمها گرم میشه صدای غر غر فرزندمون به گوش می رسه. سعی میکنیم بهش اعتنایی نکنیم و فکر میکنیم که این غر غر کردنها به زودی تمام میشه و میتونیم بخوابیم. اما کم کم صدای غر غر تبدیل به گریه ای میشه که به راحتی آرام نمی شود… راستی چه باید کرد. چرا کودک من یاد نگرفته شبها وقت خوابه و همه خوابن…. چکنم که بفهمه منهم آدم هستم و به خواب احتیاج دارم. به نظر میاد رسیدن به این درک به این زودیها ممکن نیست. حداقل نه تا زمانی که کودک به درک و فهم درستی از محیطش رسیده باشه و مراحل اولیه رشد عقلی رو طی کرده باشه. اما نکته کمی مثبت این دوره این است که خواباندن بچه ها تابع روالی است که برایشان قرار می‌دهیم. اگر بچه ها این روال را بیاموزند کمک بزرگی به خوابیدنشان کرده ایم.

آنچه در این قسمت ارائه میشود بیشتر انجام اقداماتی است که کودک را برای خوابی راحت آماده کند. به همین دلیل بازی‌های پر هیجان در ساعت‌های آخر شب مناسب نیست. چرا که بازی به دلیل داشتن هیجان عملا کودک را فعال کرده و برای بیداری آماده می‌کند. اما برای انجام یک خواب راحت ضمن تخلیه انرژی کودک نیاز است که او را به سمت روتینهای خواب هدایت کرد.

اما چرا خوابی که برای ما بزرگسالان این قدر شیرین است برای کودکان جذاب نیست و با آن مخالفت میکنند؟

خوابیدن یعنی جدا شدن از افراد و چیزهای مورد علاقه کودک و جدایی چالش بزرگی برای او است. اگر جدایی با قراردادن او در شرایط گرم و امن و راحت و نیز اختصاص ساعت خواب معینی که چیزی آنرا بهم نزد یا روال آنرا تغییر ندهد همراه شود در این صورت کودک یاد میگیرد که موجودی خاص است و عمیقا دوستش دارید. با این روش ساختارهای سالم رشد اجتماعی و هیجانی و روابط مثبت آینده را در او شکل میدهید. وقتی ساعت خواب منظمی را برای او ایجاد میکنید شما به او فرصت پیش بینی آنچه برای احساس خود کنترلی از محیطش نیاز دارد را در اختیارش قرار میدهید.

وقتی کودک می داند انتظار چه چیزی از او میرود احساس ایمنی و رضایت میکند. او اطمینان مییابد که وقتی افراد از مقابل چشمش ناپدید میشوند دوباره بر‌می‌گردند. این کار به تطابق او با جدایی کمک میکند. هنگامیکه شما به تدریج تحرک او را کم و اصطلاحا از کوک خارج میکنید آمادگی او را جهت خوابیدن فراهم میکنید. کودک فرصت بخواب رفتن را به خودش میدهد بدون اینکه بخواهید برای خواباندنش به او شیر داده و یا تکان تکانش دهید. شما به او کمک میکنید تا یاد بگیرد چگونه خودش را برای خواب آرام کند و این مهارت ارزشمندی است که هم برای او و هم برای شما سودمند است.

زمان مناسب تنظیم خواب کودک چه وقتی است؟

اکثر ما والدین زمانی تصمیم به استفاده از یک راهکار درست برای خواباندن بچه می‌گیریم که عملا ساعت خواب منظمی ندارد و ما از این مدل خواب کلافه و خسته ایم. خب پس در این صورت تا به حال کودک را به چه شکلی خوابانده ایم. احتمالا با همان روشهایی که دیده ایم و یا از دیگران آموخته ایم. در این صورت هر شب برای خواباندن کودک با تکان دادن، و راه بردن و شیر دادن در یک اتاق تاریک سعی کرده ایم این رفتار را سریعتر انجام دهیم. الان با این دستورات چگونه میتوان به کودکی که چنین عاداتی در او شکل گرفته کمک کرد تا خودش بخواب رود؟

شاید فکر کنید این روند فقط برای پدر و مادرانی که هم اکنون بچه دار شده اند کار ساز است و از ما دیگر گذشته. اما نکته مهم این است که برای یادگیری هر روالی و از بین بردن روال غلط پیشین به استقامت و کمی پیگیری نیاز دارد. اگر تنها دو هفته تلاش کنید تا با روال جدید کودک خود را بخوابانید این روال در او جایگزین شرایط قبلی خواهد شد. تنها و تنها به شرط اینکه از بدقلقیهای او در این دو هفته خسته نشده و به کار درست ادامه دهید. یک کار همیشگی و روتین و پابرجا به کودک عادات سالم خواب را آموزش میدهد. زمان خواب می تواند شامل فعالیتهای زیر باشد:

یک بازی آرام

حمام کردن

پوشیدن لباس خواب

خواندن کتاب داستان

خواندن لالایی

آنچه از این فعالیتها انتخاب می کنید بسته به نیاز و شرایط شماست. تنها مطمئن شوید مورد یا مواردی را که به آرام شدن کودکتان کمک میکند را انتخاب کردهاید مثلا اگر کودک شما از پوشیدن لباس خوشش نمیاید می‌توانید این مورد را انجام ندهید یا اگر نگرانید که حمام آخر شب برای سلامتیش خوب نباشد می‌توانید به روتین‌های دیگر فکر کنید. نکته مهم اینکه یک فعالیت روتین سازی را از هر کجای منزل که شروع میکنید باید پایان کار در اتاق خواب کودک باشد. این کار به کودک کمک میکند تا بین روتینهای خواب و بخواب رفتن ارتباط برقرار کند. کودک شما متوجه می شود که هر زمان شما بازی خاصی را شروع می‌کنید کم کم به اتاق خوابش می‌روید تا بخوابد. یا وقتی داستانی می‌خوانید یعنی او را برای خواب آماده می‌کنید. این همان حس پیش بینی و کنترل محیط است.

هرگز کودک را با هدف خواباندن از جمع شلوغ و پای تلویزیون بلند نکنید تا او را به اتاق خواب ببرید تا بخوابد. نیم ساعت قبل از خواب تلویزیون و دیگر سیستمها را خاموش کنید. تا زمان آرامی ایجاد کنید. این به معنای این است که کودک را برای خواب ناگهانی از اتاق نشیمن به اتاق خوابش نمیبرید بلکه زمانی حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه را به آرام سازی و آمادگی کودک برای خواب اختصاص میدهید. زمان خواب باید برای کودک ساعت جذاب و دوست داشتنی باشد. ماساژ و قلقلکی نرم میتواند علاوه بر بازی و لذت بردنش او را برای خواب آماده کند .