بو… بو… بو… بکش: بازی با بوها

 تحقیقات^***نشان داده بوی شیر مادر برای نوزادان علاوه بر آرام بخشی اثر از بین برنده درد را دارد و نوزادان حتی نسبت به بزرگسالان در تشخیص اجزای بو در عرق بدن انسان بهتر هستند. در آزمایش مشخص شد که اگر نوزاد بعد ازتولد بوی دیگری مثل بوی بابونه حس کند بعدها همانند شیر مادر به آن واکنش مثبت نشان میدهد.

با توجه به مطالب بالا به نظر می آید توجه به اهمیت آشنایی بچه ها با بوها بخصوص در سن غذاخور شدن آنها، واکنش آنها به غذاها و طعم‌ها را بهتر خواهد کرد. از آنجا که حس بویایی معمولا با حس چشایی همراهی نزدیک دارد در این بازی هم تا حد ممکن این دو حس را با هم تجربه می‌کنیم. وسایل مورد نیاز این بازی بسیار ساده و در دسترس است. بنابراین همیشه و همه وقت می توان این بازی را با کودک انجام داد.

نحوه اجرا:

کودکان شش ماه تا یک ساله

از میوه‌هایی که در منزل دارید استفاده کنید. یکی از میوه ها را پوست کنده و یا قاچ کنید. نیمه قاچ شده را ابتدا خود بو کنید. سپس میوه را زیر بینی کودک گرفته و به او بگویید« بو کن. …ما با بینیمون بو می‌کنیم. … بوش خوبه… چه بوی خوبی…» آیا کودک به رفتار و چهره شما نگاه می­کند؟ اگر بله یعنی توجه او به کاری که انجام می‌دهید جلب شده است. حالا نیمه دیگر میوه را زیر بینی کودک بگیرید تا او هم بتواند مفهوم چیزهایی که شما می‌گویید را درک کند. از آنجا که کودک شما مفهوم بو کردن را نمی‌داند معمولا تلاش می‌کند که با دهانش میوه را مزه کند. تلاش کنید که ابتدا تنها آنرا بو کند. بعد از آن می‌توانید اجازه دهید تا کودک طعم آن را نیز بچشد.

پس از بو کردن یک میوه، میوه بعدی را برش داده و اینبار ابتدا زیر بینی کودک بگیرید تا کودک آنرا بو کند. به او بگویید بوش کن… چه بویی میده؟ به چهره کودک خود دقت کنید و حالات او را بررسی کنید. سعی کنید زمان بو کردن کودکتان از حالات چهره او حس او را حدس بزنید و با کلمات توصیف کنید. . بعد خودتان آنرا بو کنید و بگویید چه جور بویی می‌دهد.

روز بعد روز سر زدن به کابینت سبزیجات خشک و ادویه هاست. کمی نعنا را در کف دست بسابید و آنرا بو کنید. اجازه بدهید که کودک نیز آنرا بو کند. بسیاری از بچه ها در این گروه سنی علاوه بر بو کردن برای لمس میوه و گیاهان دستشان را جلو می‌برند. بعد از اینکه کودک بو کرد اجازه دهید تا با دستانش نیز آن را لمس کند. همین بازی را با ریحان و جعفری و ادویه‌های خشک مثل چوب دارچین، زیره، برگ آویشن و پودر سیر، میخک  و … انجام دهید. ممکن است کودک از بوی یکی از مواد خوشش نیاید و صورتش را عقب ببرد و یا اینکه روی دماغش چین و چروک بیفتد. سعی کنید کلمه مناسبی برای توصیف حس کودک پیدا کنید. مثلا بگویید واااای … بوش تنده …. مگه نه… خودتان نیز آن را بو کرده و همان  حس کودک را تقلید کنید. یعنی روی صورتتان چروک بیاندازید و صورتتان را عقب ببرید. به این طریق کودک حس شما را درک کرده و شناخت احساس دیگران نیز در او تقویت می‌شود.

از آنجا که در یک روز نمی‌توان تمامی بوها را تجربه کرد این بازی در طی روزهای مختلف هفته انجام و حتی تکرار می شود. روز اول با ظرفی میوه شروع کنید. روز بعد با استفاده از وسایل و ادویه های آشپزخانه کار را ادامه دهید. هر روز از غذای روز نیز برای بازی بویایی استفاده کنید. هر چه کودک شما با بوها آشنا تر شود در زمان به غذا افتادن از غذاها استقبال بهتری خواهد کرد.

روز بعد می‌توانید از کرم‌ها، لوسیون‌ها، صابون‌ها و شامپوها برای انجام بازی استفاده کنید.

روز بعدی می‌تواند روز بو کردن مواد داخل یخچال باشد .مثل کره، پنیر، ‌شیر، رب، سس، خیار شور و…

روز بعد می‌توانید از سبزیجات برای بو کردن استفاده کنید. برشی هویج،‌کدو، گوجه فرنگی، سبزی‌های تازه …

روز بعد روز بو کردن قهوه، چای و برنج،‌ و چای کیسه ایست….

کودکان یک تا دوسال

همان روال را با کمی تغییرات برای کودکان بزرگتر اجرا می‌کنیم. در حین بازی به کودک بگویید ” بوش کن. ما با بینیمون بو می‌کنیم …بینی…بینی” و سپس به بینی خودتان اشاره کنید و بعد با انگشت خود بینی کودک را لمس کنید. در روزهای بعدی که بازی را انجام می‌دهیم از یک آینه کمک می‌گیریم. آینه را مقابل کودک می‌گذاریم. مقداری از ماده ای که می‌خواهیم بو کند را به بینی‌اش نزدیک می‌کنیم. توجه کودک را به آینه جلب می‌کنیم و می‌گوییم… چه بویی میده؟ با این کار قصد داریم که کودک به حالات چهره‌اش در حین بو کردن یک ماده توجه کند. بعد از آن شما همان حالت چهره کودک را به خود بگیرید. این کار به درک کودک از احساسات خودش کمک می‌کند. مثلا اگر یک تکه خیار بو کرده است … حالت چهره کودک را به خود بگیرید و نام کودک را ببرید و بگویید« علی این بو رو دوست داشت… به به… چه بوی خوبی میداد…علی این شکلیه الان…» و بعد حالت چهره علی را در اینه به او نشان دهید.

همچنین برای این گروه از کودکان جعبه بوها را درست کنید. با مقداری پارچه نازک و یا تور مواد خشکی را که می‌توان در جعبه کفش قرار داد بسته بندی کنید. با هر وسیله‌ای که برای بسته بندی استفاده می‌کنید مطمئن شوید که کودک امکان باز کردن و خوردن آنها را ندارد. اندازه هر بسته مواد بو دار در اندازه یک چای کیسه‌ای می‌تواند باشد. این جعبه می‌تواند بخشی از وسایل بازی کودک در کمدش باشد که هر زمان خواست مجددا آنرا برداشته و بازی بوها تکرار شود.

نکته:

مهمترین نکته در این بازی استفاده از مواد طبیعی است. از مواد غیر طبیعی و شیمیایی مثل اسپری و ادوکلن‌ها برای این بازی به طور مستقیم استفاده نکنید. اما می‌توانید لباسی را که قبلا به آن ادوکلن زده‌اید را  برای بو کردن استفاده کنید.

در کابینت ادویه ها هم بخش‌های نامناسب وجود داد. مثلا پودر فلفل برای بوییدن کودک مناسب نیست. بجای آن از دانه فلفل استفاده کنید. عطر کمتری دارد اما کودک را دچار عطسه و ناراحتی نمی کند.

کودک از هر رفتار والدینش تقلید می‌کند. گاهی قبل از اینکه واکنشی به بو نشان دهید اجازه دهید ابتدا کودک به شما نشان دهد از این بو خوشش آمده یا نه.

پردازش اطلاعات حسی در کودکان مختلف متفاوت است. همچنان که ممکن است کودکی از لمس کرک روی هلو خوشش نیاید ممکن است کودکی به بوی لیمو ترش هم واکنش منفی نشان دهد. سعی کنید در این شرایط تنها احساس کودک را با کلماتی بیان کنید. سعی نکنید به او بگویید نه … خیلی بوش خوبه… بجای ان به کودک بگویید« بوش ترشه… تو از این بو خوشت نیامد؟…» فعالیت‌هایی نظیر این بازی اطلاعات حسی کودک را به تجارب هر روزه او وصل می‌کند. کودک دامنه گسترده‌تری از اطلاعات را بدست آورده و به خودش بیشتر مسلط شده و اعتماد به نفس بیشتری می‌یابد.

 ترتیب روزها برای بوییدن مواد مختلف، تنها برای سادگی شما آورده شده است. هر روز می‌توانید ترکیبی از هر کدام را که در اختیار داشتید با کودک انجام دهید.

از هر فرصتی برای انجام بازی بوها استفاده کنید. اگر سبزی در منزل پاک می‌کنید زمان مناسبی است که بازی بوها را با کودک تکرار کنید. بوی گوشت و مرغ و ماهی که خریده‌ایم نیز می‌تواند مناسب باشد. هدف این است که کودک هم بوهای خوش و ناخوشایند را درک کند.

این مطلب^***از علم والدینی گرفته شده است.

این مطلب برای شما مفید بود؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.